Obowiązek przyczyniania się do zaspokajania potrzeb rodziny.

Każdy z małżonków zgodnie z treścią art. 23 Kodeksu rodzinnego i opiekuńczego zobowiązany jest do wzajemnej pomocy w tym do zaspokajania potrzeb rodziny. Pochodną tego obowiązku jest obowiązek małżonków przyczyniania się do zaspokajania potrzeb rodziny. Często jednak w praktyce okazuje się, że tylko jeden z małżonków wypełnia swoje obowiązki małżeńskie. Jednocześnie nie mogąc liczyć na wypełnianie tych obowiązków przez współmałżonka. Tym sposobem funkcjonowanie rodziny jest zaburzone, a potrzeby jej członków nie są zaspakajane.

O obowiązkach małżeńskich dowiesz się więcej :

PRAWA I OBOWIĄZKI MAŁŻEŃSKIE

Przyjrzyjmy się następującej sytuacji:

Jeden z małżonków wypełnia swoje obowiązki małżeńskie zajmując się prowadzeniem gospodarstwa domowego oraz opieką nad dziećmi. Współmałżonek pracuje zawodowo, ale nie dzieli się osiągniętymi dochodami. Nie pomaga też w opiece nad dziećmi, generalnie nie uczestniczy w życiu rodziny.

Czy można wyegzekwować wypełniania obowiązku przyczyniania się do zaspokajania potrzeb rodziny?

Tak, istnieje możliwość żądania od drugiego małżonka świadczeń, tytułem zaspokajania  potrzeb rodziny. Podstawą roszczeń przeciwko małżonkowi będzie przepis art. 27 Kodeksu rodzinnego i opiekuńczego. 

Art. 26 Kodeksu rodzinnego i opiekuńczego

„Oboje małżonkowie obowiązani są, każdy według swych sił oraz swych możliwości zarobkowych i majątkowych, przyczyniać się do zaspokajania potrzeb rodziny, którą przez swój związek założyli. Zadośćuczynienie temu obowiązkowi może polegać także, w całości lub w części, na osobistych staraniach o wychowanie dzieci i na pracy we wspólnym gospodarstwie domowym.”

Zanim jednak przejdziemy do prawnych możliwości wyegzekwowania obowiązku przyczyniania się do potrzeb rodziny, zobaczmy na czym obowiązek ten polega.

Małżonkowie mogą przyczyniać się do zaspokojenia potrzeb rodziny prowadzeniem wspólnego gospodarstwa domowego. Opieką nad dziećmi, jak również praca zarobkową i uzyskiwaniem z tego tytułu dochodów. Zasadą jest, że każdy z małżonków realizuje ten obowiązek zgodnie ze swoimi możliwościami, zdolnościami i siłami.

Obowiązek ten przejawia się poprzez zaspakajanie  zwykłych potrzeb rodziny  przykładowo takich jak opłaty za : czynsz, energię elektryczna, internet. Polega również na zaspokajaniu indywidualnych usprawiedliwionych potrzeb każdego z jej członków. Służy on głownie zaspokajaniu potrzeb postrzeganych z szerszej perspektywy rodziny jako komórki społecznej.

Zdaniem Sądu Najwyższego

„Małżonek może dochodzić zaspokajania potrzeb na zasadzie art. 27 k.r.o. zarówno wtedy, gdy rodzinę tworzą małżonkowie i dzieci będące na ich utrzymaniu, jak i wtedy, gdy w rodzinie dzieci takich nie ma”. Sąd wypowiedział się w przedmiocie zaspokojenia uzasadnionych potrzeb wskazując, że „Przez usprawiedliwione potrzeby uprawnionego rozumieć należy potrzeby, których zaspokojenie zapewni mu – odpowiedni do jego wieku i uzdolnień – prawidłowy rozwój fizyczny i duchowy”. III CZP 91/86 – Uchwała Sądu Najwyższego Opublikowano: OSNC 1988/4/42

Wynikający z treści art. 27 kro obowiązek przyczyniania się do zaspokajania potrzeb rodziny ma charakter bezwzględny.

Rodzinę w myśl art. 27 k.r.o. będą stanowili małżonkowie oraz ich wspólne czy to małoletnie czy pełnoletnie, ale niemogące się samodzielnie utrzymać dzieci. Rodzinę stanowić będą nie tylko dzieci biologiczne, ale i przysposobione. Do członków rodziny zaliczają się z pasierbowie uczestniczący na stałe we wspólnocie domowej.

Zakres obowiązku przyczyniania się do zaspokajania potrzeb rodziny określają możliwości zarobkowe każdego z małżonków. Co oznacza, że nie bierze się pod uwagę faktycznie uzyskiwanych przez małżonka dochodów. Możliwości zarobkowe i majątkowe zobowiązanego określają dochody (zarobki) jakie hipotetycznie uzyskałby przy całkowitym wykorzystaniu swoich sił fizycznych i zdolności umysłowych. Bierze się również pod uwagę takie czynniki jak: wykształcenie, wykonywany zawód, wiek, doświadczenie zawodowe itp.

Przy ustalaniu zakresu potrzeb utrzymania rodziny powinna być stosowana reguła równej stopy życiowej wszystkich członków rodziny. 

 Co zatem może zrobić małżonek domagający się wypełnienia obowiązku zaspokojenia potrzeb rodziny?

W trakcie trwania związku małżeńskiego przyjmując za podstawę art. 27 kro małżonek może:

1.    zainicjować postępowanie przeciwko małżonkowi o wykonanie obowiązku przyczyniania się do zaspokojenia potrzeb rodziny przez płacenie na jego rzecz stosownych kwot,

2.    w toku postępowania o rozwód może wystąpić z wnioskiem o zabezpieczenie zaspokojenia  potrzeb rodziny poprzez zobowiązanie małżonka do zapłaty na jego rzecz określonej kwoty.  

Zabezpieczenia zaspokajania potrzeb sąd dokonuje jedynie po uprawdopodobnienia (a nie udowodnieniu) roszczenia. 

Obowiązek zaspokajania potrzeb rodziny charakteryzuje się szerszym zakresem niż obowiązek alimentacyjny, a jego celem jest uzyskanie od małżonków w odpowiedniej wysokości środków majątkowych dzięki, którym możliwe będzie prawidłowe funkcjonowanie rodziny. Chodzi o rodzinę jako całość, ale też poszczególnych jej członków.

  Małżonek posiada również możliwość wytoczenia powództwa przeciwko współmałżonkowi z żądaniem zasądzenia od niego na rzecz małoletnich dzieci odpowiednich środków niezbędnych do utrzymania i wychowania jako ich przedstawiciel ustawowy. Wówczas może żądać w ich imieniu zasądzenia o współmałżonka alimentów na podstawie art. 128 i n. k.r.o.

Co ważne przy roszczeniach wynikających z art. 27 k.r.o. małżonek działa na swoją rzecz przy roszczeniach wynikających z art. 128 i nast. k.r.o. działa na rzecz małoletnich dzieci.

Obowiązek zaspokajania potrzeb utrzymania rodziny wygasa na skutek ustania małżeństwa. W orzecznictwie przyjmuje się, że skutkiem uprawomocnienia się wyroku rozwodowego jest wygaśnięcie małżeństwa, co do zasady związane jest z wygaśnięciem wszelkich praw i obowiązków małżonków względem siebie (z wyjątkiem sytuacji przewidzianych odrębnymi przepisami).

Powołany w niniejszym artykule art. 27 kro chroni małżonka, który wypełnia swój obowiązek zaspokojenia potrzeb rodziny poprzez osobiste starania w zakresie opieki i wychowania dzieci, a także pracy na rzecz gospodarstwa domowego.  Małżonek taki może również wystąpić do sądu o nakazanie wypłacania do jego rąk wynagrodzenia drugiego małżonka zgodnie z treścią art. 28 k.r.o.

Reasumując zakres obowiązku małżonków przyczyniania się do zaspakajania potrzeb rodziny jest jednym z ważniejszych i ma na celu zabezpieczenia prawidłowego funkcjonowania rodziny jako całości. Polega nie tylko na zaspokojenia potrzeb małżonka ale również dzieci małżonków.  Obowiązek alimentacyjny rodziców wobec dzieci może też wynikać z przepisów art 128 i nast k.r.o.

Jeżeli nie wiesz co zrobić potrzebujesz pomocy, nie wiesz jak poruszać się w sprawach prawnych. Skontaktuj się ze mną chętnie Ci pomogę.

Oferta